بحران اقتصادی و رکود، به شکل فراگیری اقتصاد کشورهای غربی را تهدید می‏کند. این بحران که باور شکستگی بانک‏ها و شرکت‏های بیمه و سقوط ارزش سهام همراه شده، در هفته‏های اخیر مرزهای آمریکا را پش‍ت سرگذاشته و به تدریج به اروپا، ژاپن، خاور دور و حتی اقتصادهای باز خاورمیانه نظیر امارات هم رسیده است.

بحران اقتصادی اخیر از کجا شروع شد؟

حدود چهار سال پیش یعنی طی سال‏های 2004 تا 2005، بخش مسکن در سراسر آمریکا رونق بسیار بالایی داشت به طوریکه بسیاری از مردم به طمع مالکیت بر واحدهای مسکونی بیشتر، از بانک‏ها وام می‏گرفتند تا خانه یا آپارتمان بخرند. هجوم مردم برای اخذ وام و خرید مسکن باعث طمع بانک‏ها و مؤسسات اعتباری شد و آنها هم نرخ بهره برای وام مسکن را بالا بردند. در سال ???? که به تدریج زمان بازپرداخت وام‏ها فرا می‏رسید، تعدادی از مردم نتوانستند بهره نسبتاً سنگین وام مسکن خود را بپردازند. از اواسط سال ???? (تابستان ????) به تدریج مطالبات عقب افتاده بانک‏های آمریکایی بیشتر و بیشتر می‏شد و در نتیجه بانک‏ها ناچار شدند خانه‏های به رهن گرفته از مشتریان بدحساب را به حراج بگذارند. وقتی تعداد این خانه‏های به حراج گذاشته شده زیاد شد، بازار مسکن هم وارد رکود شد و قیمت خانه و آپارتمان سقوط کرد. کم‏کم کار به جایی کشید که بانک‏ها که نمی-توانستند وام‏های پرداختی را وصول کنند و خانه‏های رهنی‏شان هم خریداری نداشت، با بحران موجودی مواجه و خود ورشکست شدند. به دنبال بانک‏ها، شرکت‏های بیمه هم که بانک‏ها را بیمه کرده بودند به ورشکستگی افتادند. رکود در بخش مسکن، به تدریج درآمد خانواده‏ها را کم کرد و تقاضا برای کالاها و خدمات در دیگر بخش‏ها هم کم شد و بقیه شرکت‏های بزرگ و کوچک آمریکایی هم با مشکل فروش مواجه شدند و ارزش سهامشان در بورس کاهش یافت. از آنجا که در نظام بین‏المللی امروز، بسیاری از اتباع و شرکت‏های یک کشور، در دیگر کشورها هم سهام یا شعبه یا دفتر دارند، بحران اقتصاد آمریکا به تدریج به اروپا، ژاپن و دیگر متحدان اقتصادی این کشور سرایت کرده است.
در هفتة اخیر، تلاش دولت آمریکا برای کمک ??? میلیارد دلاری به شرکت‏ها و بانک‏های بحران زده این کشور نیز نتیجه نداد و نگرانی از کاهش بیشتر قیمت سهام، انبوه مردم سهامدار را برای فروش راهی بازار سهام کرد که این هجوم برای فروش، قیمت سهام شرکت‏ها را در آمریکا به شکل کم سابقه‏ای کاهش داده است.
اثر بحران اقتصادی آمریکا در بازار ایران
بحران اقتصادی ایجاد شده در اقتصاد غرب در کشورهایی که اقتصاد بازتر و مراودات تجاری مالی ـ سرمایه-گذاری گسترده‏تری با شرکت‏های آمریکایی دارند، شدیدتر است نظیر ژاپن، انگلستان، آلمان، کره جنوبی و امارات ... هرچند اقتصاد ایران روابط اقتصادی چندانی با اقتصاد آمریکا ندارد، اما بحران به وجود آمده در اقتصاد جهانی از مسیرها و روش‏های گوناگون به اقتصاد ایران هم اثر خواهد گذاشت:
?ـ اثر بر بازار ایران از طریق نرخ ارز
با ایجاد مشکل فروش برای شرکت‏های آمریکایی، دولت آمریکا با هدف تشویق صادرات و ایجاد بازار جدید برای محصولات آمریکایی، از حدود دو سال پیش ناچار به کاهش ارزش دلار شده است. اثر این اتفاق در بازار ایران، ثبات نسبی ریال در برابر دلار آمریکا و ارزهای قفل شده با دلار (مانند درهم امارات و ریال عربستان) و در مقابل افزایش نسبتاً شدید ارزش یورو بوده است. ادامه این روند، واردات کالاهای اروپایی را در بازار ایران گرانتر و واردات از امارات را به نسبت ارزانتر خواهد کرد.
?ـ اثر بر بازار ایران از طریق قیمت نفت
تداوم رکود دراقتصاد جهانی، قاعدتاً قیمت نفت را کاهش خواهد داد. باکاهش قیمت نفت، نه تنها از قدرت مانور دولت ایران در کنترل بازار ارز کاسته می‏شود، بلکه واردات کالاهای مصرفی نیز به بازار ایران محدود خواهد شد. بنابراین در صورت کاهش قیمت جهانی نفت، باید منتظر محدودشدن واردات کالاهای خارجی به ویژه در حوزه-های لوازم خانگی، صوتی تصویری و خودرو بود.
?ـ اثر بر بازار ایران از طریق صادرات کالاهای ایرانی:
چنانچه رکود در بازار جهانی ادامه یابد، قدرت خرید مردم درکشورهای غربی نیز کاسته شده و صادرات کالاهای سنتی ایران به ویژه فرش، خشکبار و زعفران دچار محدودیت خواهد شد. ادامه رکود در بازارهای جهانی برای صادرات نفت خام و حتی صادرات محصولات پتروشیمی و صنفی ایران هم خبر خوبی نیست.
?ـ اثر بر بازار ایران از طریق واردات کالاها:
هرچند تداوم رکود در بازارهای جهانی قدرت مالی ایران برای خرید و واردات را کم می‏کند اما از آن سو ورشکستگی شرکت‏های تولیدی در نقاط مختلف جهان، احتمال حراج کالاها و کاهش قیمت‏ها در سطح بین-المللی را نیز تقویت می‏کند. ادامه رکود درعرصه بین‏المللی امکان خوبی برای تجار فرصت‏طلب فراهم می‏کند تا کالاهای حراج شده در نقاط مختلف جهان را شناسایی و وارد بازار ایران کنند. لذا در ماه‏های آینده عرضه برخی محصولات خارجی با قیمت‏های شدیداً ارزان، چندان تعجب‏برانگیز نخواهد بود.
?ـ اثر بر بازار سرمایه ایران
مهمترین ویژگی رکود دراقتصاد غرب، کاهش شدید نرخ بهره‏ بین‏المللی است. در روزهای اخیر بانک‏های غربی مکرراً نرخ بهره را کاهش داده‏اند تا بلکه اعتماد عمومی به نظام بانکی و اعتباری غرب احیا شود. هرچند ارتباط بانکی ـ اعتباری ایران و غرب چندان قوی نیست اما تداوم رکود در اقتصاد غرب می‏تواند از طریق عرضه وجوه به بازارهای ایران هم سرایت کند.

هزینه یابی هدف
قیمت گذاری برمبنای هدف
مشاهده نرخ های Euribor, LIBOR ,...
ترس و حرص را مبنای تصمیم گیری سرمایه گذاری قرار ندهیم
راهنمای سرمایه گذاران غیرحرفه ای برای سرمایه گذاری در بورس
چک پولهای بانکی و نقش خدمات پس از فروش بانکها-غلامرضا کیامهر
[عناوین آرشیوشده]