در بورس اوراق بهادار افراد موفق بسیار زیادی وجود دارند. وارن بافت یکی از همین افراد است اما اگر از او بپرسید به عقیده وی چه کسی موفق ترین سرمایه گذار است، بافت به استادش بنجامین گراهام اشاره می کند. گراهام یک سرمایه گذار و نظریه پرداز سرمایه گذاری است که همگان او را پدر تحلیل اوراق بهادار و سرمایه گذاری پرسود محسوب می کنند. ایده ها و روش های او در باب سرمایه گذاری به خوبی در کتاب هایش تحت عنوان «تحلیل اوراق بهادار (1934)» و «سرمایه گذار هوشمند (1949)» که جز مشهورترین نوشته ها درباره سرمایه گذاری است منعکس شده است. کارشناسان معتقدند هر سرمایه گذار قبل از ورود به بازارهای مالی باید این دو کتاب را مطالعه کند اما خواندن این کتاب ها کار هر کسی نیست. به همین دلیل در مقاله حاضر مهم ترین اصول سرمایه گذاری از دید بنجامین گراهام را به شکلی ساده مطرح می کنیم تا درک بهتری از نگاه وی نسبت به فلسفه موفقیت ایجاد شود.
اصل نخست: همواره با یک حاشیه امن سرمایه گذاری کنید
حفظ حاشیه امن به معنای خرید اوراق بهادار با قیمت به اندازه کافی پایین تر از ارزش واقعی آن اوراق بهادار است. بدین ترتیب نه تنها سود بالایی از این سرمایه گذاری حاصل می شود بلکه ریسک این سرمایه گذاری بسیار پایین خواهد بود. به طور ساده گراهام معتقد است سهامی به قیمت واقعی یک دلار را باید نیم دلار خرید. او شخصاً در این کار بسیار استاد بود. از دید گراهام این دارایی ها هم به خاطر سود باثبات و همیشگی شان و هم سود نقدی و قابلیت نقد شدن شان بسیار ارزشمند هستند. لازم به ذکر نیست که برای تشخیص اینکه سهام مورد نظر چنین ویژگی مثبتی دارند یعنی قیمت آن در بازار بسیار پایین تر از قیمت واقعی اش است سرمایه گذاران باید از مشاهده مالی استفاده کنند و خود نیز به بررسی ویژگی های بنیادین سهام یاد شده بپردازند.
اگر چه گراهام استراتژی های متعددی برای سرمایه گذاری داشت اصل نخست مهم ترین آنها بود.
خرید سهامی که قیمت اش بسیار پایین تر از قیمت واقعی آن است مفهومی بسیار مهم برای سرمایه گذاران است زیرا رعایت آن سودی سرشار به همراه خواهد داشت. بازار در نهایت قیمت سهام مورد نظر را تصحیح خواهد کرد و آن را به شدت افزایش خواهد داد. از سوی دیگر گاه قیمت سهام به هر دلیلی کاهش پیدا می کند. اگر سهام را به قیمت واقعی آن خریداری کرده باشید با کاهش قیمت بازار دچار ضرر خواهید شد. استراتژی گراهام در اینجا نیز از ضررها جلوگیری خواهد کرد. گراهام با تحقیق درباره بازار به این نتیجه رسیده بود که در بسیاری از مواقع قیمت سهام در بازار پایین تر از ارزش واقعی آنهاست. به کار گرفتن اصل نخست هرگز به لطمه دیدن سرمایه گذاران منجر نشده است.
اصل دوم: انتظار افت و خیز را داشته باشید و از آ ن استفاده کنید
سرمایه گذاری در سهام به معنای پذیرش افت و خیز و بی ثباتی بازار است. سرمایه گذاران هوشمند به جای آنکه در دوران افول بازار به خروج از آن اقدام کنند از این پدیده به عنوان فرصتی برای سرمایه گذاری های بسیار پرسود استقبال می کنند. بنجامین گراهام برای توصیف این وضعیت شریک تجاری خیالی به نام «آقای بازار» را معرفی می کند که شریک همه و تک تک سرمایه گذار هاست. آقای بازار هر روز قیمتی را برای سهام به سرمایه گذار ها پیشنهاد می کند و حاضر است با آن قیمت سهام آنها را بخرد یا سهام خود را به آنها بفروشد. گاهی اوقات او از چشم انداز پرسود سهام هیجان زده می شود و قیمت بالایی را پیشنهاد می کند و گاه به سبب بدبینی نسبت به آینده سهام قیمت پایین تری را پیشنهاد می دهد.
از آنجا که بازار سهام دقیقاً همین احساس ها را دارد پندی که در اینجا می گیریم این است که نباید اجازه دهید دیدگاه های آقای بازار احساسات شما را تحت تاثیر قرار دهد یا بدتر اینکه به شما دیکته کند چه تصمیمی اتخاذ کنید.
شما باید خودتان بر مبنای استدلال های مستحکم و واقعیت ها تصمیم بگیرید که چه اقداماتی باید انجام دهید. در نهایت مسوول موفقیت و شکست شما در بازار سرمایه شخص خودتان هستید بنابراین باید درباره ارزشی بودن سهام شرکت ها به نتیجه برسید. از طرف دیگر تنها هنگامی باید سهامی را خریداری کنید که قیمت پیشنهاد شده معقول باشد و تنها هنگامی سهام را بفروشید که قیمت آن به اندازه کافی افزایش یافته یا به عبارت دیگر بیش از حد بالا رفته باشد طوری که احتمال افزایش بیشتر آن نباشد. کارشناسان می گویند بازار افت و خیز دارد و گاه این بی ثباتی بسیار شدید است اما سرمایه گذار به جای هراسناک شدن از این روند باید از آن به نفع خود استفاده کند. خرید یا فروش شتابزده یا از روی ترس هر دو در اغلب موارد اشتباه است.
گاراهام پیشنهاد می کند سرمایه گذارها سبد دارایی های خود را به طور مساوی بین سهام و اوراق قرضه تقسیم کنند. با این کار در دوره های افول بازار و قیمت سهام سبد دارایی ها به کلی ارزش خود را از دست نمی دهد زیرا نیمی از آن اوراق قرضه با سود ثابت است. همچنین اگر بازار رونق پیدا کند سرمایه گذار سود متناسبی کسب خواهد کرد زیرا سهام نیمی از سبد دارایی های او را تشکیل می دهد. به یاد داشته باشید که فلسفه گراهام در وهله نخست حفظ سرمایه از ریسک کاهش ارزش و سپس تلاش در جهت افزایش آن است. توصیه او این است که بین 25 تا 75 درصد از سبد دارایی های خود را به اوراق قرضه اختصاص دهید و هر چند وقت یک بار درصد اوراق قرضه را در این سبد بر مبنای شرایط بازار تعیین کنید. این استراتژی از ضرر های بزرگ و استفاده نکردن از رونق های بازار جلوگیری می کند و همزمان باعث می شود حوصله سرمایه گذار سر نرود که وی مجبور شود برای تنوع وارد معاملات غیر سودده شود.
اصل سوم: بدانید چه نوع سرمایه گذاری هستید
گراهام توصیه می کند سرمایه گذارها ابتدا شخصیت خود را در زمینه سرمایه گذاری کشف کنند. او برای کمک به انجام این کار تمایزی روشن بین گروه های مختلف سرمایه گذاری حاضر در بورس سهام قایل می شود.
منفعل و فعال: از دید بنجامین گراهام سرمایه گذاران تنها دو گزینه پیش رو دارند. آنها یا باید افرادی فعال و پایبند به اختصاص وقت و انرژی برای تبدیل شدن به سرمایه گذاری خوب باشند یا رفتاری منفعلانه داشته باشند. گروهی که گزینه نخست را انتخاب می کنند مسلماً بازده بیشتری از سرمایه گذاری خود کسب خواهند کرد. همواره به یاد داشته باشید میزان ریسک مورد پذیرش با سود سرمایه گذاری رابطه مستقیم دارد و نیز هرچه وقت و انرژی بیشتری صرف کنید بازده بیشتری نصیب تان می شود. اگر شما از آن دسته سرمایه گذارها هستید که نه وقت و نه انرژی لازم برای تحقیق شخصی درباره سهام گوناگون ندارید بهتر است از نظرات مشاوران مالی بهره ببرید. اگر چنین شیوه ای را انتخاب کرده اید مطمین شوید مشاور شما از تخصص و حسن نیت کافی برخوردار است. راه دیگر سرمایه گذاری به میزان مساوی در سهام 10 یا 20 شرکت برتر بورس است. با انتخاب این راه حل مطمین باشید سود متوسط بازار را کسب خواهید کرد. ترتیبی دهید که در سبد دارایی های خود هم سهام و هم اوراق قرضه داشته باشید. آمارها نشان می دهد سرمایه گذاران غیرفعال یعنی کسانی که وقت و انرژی تحقیق شخصی درباره سهام را ندارند از همین الگوی سرمایه گذاری استفاده می کنند.
اصول سه گانه ای که در این مقاله بیان شد همواره صادق هستند و هر سرمایه گذاری که مایل است در بلندمدت به موفقیت دست یابد باید آنها را رعایت کند. گراهام معتقد است باید بر مبنای ارزش ذاتی سهام و شرکت منتشر کننده آن درباره خرید یا عدم خرید آن تصمیم گرفت. گراهام هنگامی که تمام سرمایه گذارها فعالیت در بورس را نوعی فعالیت غیرقاعده مند می دانستند، چارچوب عملی برای توصیف تحولات بورس تدوین کرد و نخستین معلم رشته سرمایه گذاری محسوب می شود. او معتقد است هر تصمیم در بازار سرمایه باید مبتنی بر حفظ سرمایه و خرید بر مبنای ارزش واقعی ابزار سرمایه گذاری باشد. تسلیم جو حاکم بر بازار شدن مقدمه شکست حتمی است.
